Aby skutecznie obniżyć poziom cholesterolu, kluczowe jest wprowadzenie zmian w stylu życia, takich jak zbilansowana dieta bogata w błonnik i zdrowe tłuszcze, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie palenia i nadmiernego spożycia alkoholu. W niektórych przypadkach konieczne może być również zastosowanie leczenia farmakologicznego.
Jakie są główne przyczyny podwyższonego poziomu cholesterolu?
Podwyższony poziom cholesterolu może wynikać z wielu czynników, w tym:
-
Dieta bogata w tłuszcze nasycone i trans: spożywanie dużych ilości tłustego mięsa, przetworzonych produktów oraz fast foodów.
-
Brak aktywności fizycznej: siedzący tryb życia sprzyja wzrostowi poziomu LDL (złego cholesterolu).
-
Palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu: czynniki te obniżają poziom HDL (dobrego cholesterolu) i zwiększają ryzyko miażdżycy.
-
Czynniki genetyczne: rodzinna hipercholesterolemia może prowadzić do wysokiego poziomu cholesterolu niezależnie od stylu życia.
Jakie zmiany w diecie pomagają obniżyć cholesterol?
Produkty zalecane:
-
Błonnik rozpuszczalny: znajduje się w owocach, warzywach, płatkach owsianych i roślinach strączkowych; pomaga obniżyć poziom LDL.
-
Tłuszcze nienasycone: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, awokado, orzechy i nasiona; zastępują tłuszcze nasycone i korzystnie wpływają na profil lipidowy.
-
Kwasy omega-3: obecne w tłustych rybach morskich (łosoś, makrela, sardynki); obniżają trójglicerydy i wspierają zdrowie serca.
-
Sterole i stanole roślinne: występują w niektórych margarynach i produktach wzbogaconych; mogą obniżyć poziom LDL o 7–12% przy spożyciu 1,5–3 g dziennie.
Produkty do unikania:
-
Tłuszcze trans: znajdują się w przetworzonych produktach, takich jak fast foody, ciastka i margaryny twarde; podnoszą poziom LDL i obniżają HDL.
-
Tłuszcze nasycone: obecne w tłustym mięsie, pełnotłustym nabiale i niektórych olejach roślinnych (np. kokosowym); zwiększają poziom cholesterolu całkowitego.
Jaką rolę odgrywa aktywność fizyczna przy obniżaniu cholesterolu?
Regularna aktywność fizyczna, taka jak szybki marsz, jazda na rowerze czy pływanie przez co najmniej 150 minut tygodniowo, może:
-
Zwiększyć poziom HDL (dobrego cholesterolu).
-
Obniżyć poziom LDL (złego cholesterolu) i trójglicerydów.
-
Wspomóc utratę masy ciała, co dodatkowo korzystnie wpływa na profil lipidowy.
Czy suplementy diety mogą pomóc w obniżeniu cholesterolu?
Niektóre suplementy diety mogą wspierać obniżenie poziomu cholesterolu:
-
Czosnek: może obniżyć poziom LDL o 5–10%.
-
Karczoch: ekstrakty z liści mogą wspomagać metabolizm cholesterolu.
-
Bergamota: zawiera polifenole, które mogą obniżyć poziom LDL nawet o 40%.
-
Czerwony ryż fermentowany: zawiera monakolinę K, która działa podobnie do statyn.
Przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem.
Kiedy konieczne jest leczenie farmakologiczne, aby obniżyć cholesterol?
Jeśli zmiany stylu życia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, lekarz może zalecić leki obniżające poziom cholesterolu:
-
Statyny: najczęściej stosowane; hamują produkcję cholesterolu w wątrobie.
-
Fibraty: głównie obniżają poziom trójglicerydów i mogą podnosić HDL.
-
Inhibitory PCSK9: nowoczesne leki stosowane w trudnych przypadkach; obniżają poziom LDL.
Podsumowanie
Obniżenie poziomu cholesterolu wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną oraz unikanie szkodliwych nawyków. W niektórych przypadkach konieczne może być zastosowanie leczenia farmakologicznego. Regularne monitorowanie poziomu cholesterolu i konsultacje z lekarzem są kluczowe dla skutecznej profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych.
Źródła
-
Pacjent.gov.pl. “Do walki z cholesterolem – sterole roślinne.” 2023. https://pacjent.gov.pl/diety/do-walki-z-cholesterolem-sterole-roslinnePacjent
-
Giampietro C., Lionetti M.C., Costantini G., et al. “Cholesterol impairment contributes to neuroserpin aggregation.” arXiv preprint arXiv:1705.05090, 2017. https://arxiv.org/abs/1705.05090
-
Luquain-Costaz C., Delton I. “Oxysterols in Vascular Cells and Role in Atherosclerosis.” arXiv preprint arXiv:2409.15874, 2024. https://arxiv.org/abs/2409.15874
-
Carstensen P.E., Bendsen J., Blicher L.H., et al. “A whole-body mathematical model of cholesterol metabolism and transport.” arXiv preprint arXiv:2404.13934, 2024. https://arxiv.org/abs/2404.13934
