Od 1.01.2025 system P1 (e-Zdrowie) automatycznie weryfikuje na e-receptach kody uprawnień S/DZ/C (senior 65+, dziecko <18, ciąża) i sprawdza m.in., czy dany lek jest na właściwej liście refundacyjnej. Przy brakach pojawia się ostrzeżenie (czasowo bez blokowania).
Co dokładnie zmieniło się od 1 stycznia 2025 r. w weryfikacji e-recept?
Najprościej: „kody uprawnień” przestały być traktowane jak zwykła adnotacja wpisywana przez człowieka, a zaczęły być sprawdzane przez system centralny.
Centrum e-Zdrowia opisało to wprost: od 1 stycznia narzędzie w P1 weryfikuje poprawność naniesienia informacji o uprawnieniu dodatkowym na recepcie.
W praktyce oznacza to, że gdy lekarz (albo system gabinetowy) oznaczy receptę jako „S”, „DZ” lub „C”, P1 w tle weryfikuje, czy to oznaczenie „ma sens” w świetle reguł refundacji.
Co ważne: CeZ poinformowało też, że przy napływie problemów technicznych u części dostawców oprogramowania gabinetowego wprowadzono czasową zmianę: jeśli system wykryje brak spełnienia warunków, zgłasza ostrzeżenie, ale nie blokuje wystawienia recepty.
Kogo dotyczą kody S, DZ i C – i co one oznaczają?
To trzy najczęściej „życiowe” uprawnienia dodatkowe (bo dotyczą ogromnej grupy pacjentów):
- S – pacjenci powyżej 65 roku życia
- DZ – pacjenci do 18 roku życia
- C – kobiety w ciąży
Jeśli mówimy o skali, to nie jest niszowa kosmetyka systemu: w samym 2024 r. wystawiono 513,4 mln recept, z czego 97,4% to e-recepty.
Czyli nawet „drobna” zmiana walidacji potrafi zrobić duży szum – bo dotyka masowo praktyki gabinetów i aptek.
Na czym polega automatyczna weryfikacja w P1 i dlaczego ją wprowadzono?
CeZ opisało zestaw warunków, które muszą być spełnione, żeby uprawnienie S/DZ/C było prawidłowo zastosowane na recepcie. Są cztery:
- pacjent ma prawo do świadczeń (np. jest ubezpieczony),
- pacjent spełnia wskazania do przepisania leku,
- spełnia kryterium uprawnienia (np. wiek 65+),
- lek jest na właściwej liście leków refundowanych (np. bezpłatnych dla seniorów 65+).
I teraz sedno „nowości”: narzędzie weryfikuje m.in., czy przy zaznaczeniu S/DZ/C przepisany lek występuje na liście bezpłatnych leków dla danej grupy.
Powód jest prozaiczny (i zdroworozsądkowy): sam wiek albo sama ciąża nie sprawiają, że każdy lek z automatu jest „gratis”. Uprawnienie działa tylko w połączeniu z konkretnymi listami refundacyjnymi.
Co to oznacza dla pacjenta – czyli „dlaczego w aptece wyszło inaczej, niż się spodziewałem?”
Najczęstsze, realne scenariusze po 1.01.2025 wyglądają tak:
- Masz uprawnienie (np. 66 lat), ale lek nie jest na liście bezpłatnych w ramach S → w aptece dostaniesz go z odpłatnością jak dotychczas (np. 30%, 50%, ryczałt albo 100%), bo uprawnienie nie „przeskoczy” list refundacyjnych.
- Na recepcie wpisano 100% → to prosta droga do pełnopłatności, nawet jeśli jesteś w grupie uprawnionej (to klasyczny błąd „techniczny”, który pacjent widzi dopiero przy kasie).
- Lekarz lub system gabinetowy oznaczył S/DZ/C, ale system wykrył brak któregoś warunku → P1 może zgłosić ostrzeżenie (w okresie przejściowym bez blokady), a finalnie decyzję „co z odpłatnością” i tak zobaczysz przy realizacji.
Wniosek praktyczny: po 2025 r. mniej jest sytuacji „bo tak ktoś kliknął”, a więcej „bo tak wynikło z reguł + list refundacyjnych”.
Co to oznacza dla lekarza i placówki – gdzie najczęściej pojawiają się problemy?
CeZ wprost wskazało, że trudności dotyczyły szczególnie niektórych komercyjnych systemów gabinetowych, które automatyczne nadanie uprawnienia (np. S) robiły tylko po wieku pacjenta, bez sprawdzenia leku na liście – co mogło powodować problemy z zapisem recepty w P1.
W praktyce (bez dramatyzowania) lekarz/placówka powinni dopilnować dwóch rzeczy:
- aktualizacji oprogramowania gabinetowego i poprawnej integracji z regułami P1,
- świadomości, że S/DZ/C to nie „flaga pacjenta”, tylko „flaga pacjent + konkretny lek + lista”.
Jak pacjent może się przygotować, żeby nie tracić czasu?
Kilka prostych zasad, które naprawdę oszczędzają nerwy:
- Miej pod ręką dokumenty potwierdzające uprawnienia, jeśli są wymagane w danym przypadku: Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że dodatkowe uprawnienia trzeba potwierdzić lekarzowi, a czasem również farmaceucie.
- Nie zakładaj, że „S/DZ/C = każdy lek bezpłatny” — to działa tylko dla leków z odpowiednich wykazów.
- Jeśli zależy Ci na szybkości (np. „szybka e-recepta”, „e-recepta online”), to w treści artykułów i FAQ na stronie warto jasno komunikować tę zasadę: uprawnienie pacjenta nie zmienia list refundacyjnych. (To jest też świetny punkt do wzmocnienia podstrony /recepta-online/ pod intencję informacyjną i transakcyjną jednocześnie.)
Jak to wytłumaczyć w 30 sekund – gotowiec do zapamiętania
Od 2025 r. P1 sprawdza na e-recepcie nie tylko „czy pacjent ma wiek/ciążę”, ale też „czy ten konkretny lek może iść w ramach S/DZ/C”. Jeśli nie, recepta nadal jest ważna, ale odpłatność może być jak dotychczas.
Jakie są podstawy prawne, na których to się opiera?
Techniczna weryfikacja w P1 jest wdrożeniem zasad wynikających z polskich regulacji receptowych i refundacyjnych. W 2025 r. opublikowano jednolity tekst rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept (rozporządzenie z 23 grudnia 2020 r., tekst jednolity ogłoszony obwieszczeniem w Dz.U. 2025 poz. 604).
Dodatkowo Ministerstwo Zdrowia opisuje praktyczny obowiązek potwierdzania uprawnień oraz rolę lekarza i farmaceuty w ich wpisaniu na recepcie.
Najczęstsze pytania pacjentów o nową weryfikację e-recept
Czy przez tę zmianę e-recepta może być „nieważna”?
Nie – problem dotyczy najczęściej oznaczenia uprawnienia/odpłatności, a nie ważności samej recepty. CeZ mówi wprost o weryfikacji poprawności i o mechanizmie ostrzeżeń (czasowo bez blokowania).
Czy farmaceuta może „poprawić” kod S na recepcie?
W kontekście recept dla seniorów: pacjent.gov.pl podaje, że farmaceuta nie ma prawa wpisania ani poprawiania kodu „S” na recepcie; to kod umieszczany przez osobę wystawiającą receptę.
Czy jeśli mam 65+ to zawsze mam lek bezpłatny?
Nie. Uprawnienie S/DZ/C wymaga m.in. tego, by lek był na właściwej liście refundacyjnej/bezpłatnej.
Uwaga: Ten artykuł wyjaśnia zasady systemu i refundacji. W indywidualnych przypadkach (np. złożone wskazania, nietypowe odpłatności) ostateczną interpretację robi lekarz wystawiający receptę i apteka w momencie realizacji.
Redakcja ReceptaX to grupa wykwalifikowanych lekarzy i specjalistów, dzielących się swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie tematów medycyny i zdrowia. Nasi autorzy to specjaliści z różnych dziedzin medycyny, którzy z zaangażowaniem tworzą artykuły, aby przybliżyć Państwu tematykę telemedycyny, procesu uzyskiwania e-recepty online oraz innych aspektów zdrowia w kontekście najnowszych badań i informacji ze świata nauki. Naszym celem jest dostarczanie rzetelnych i praktycznych informacji, które pomogą Państwu lepiej zrozumieć możliwości zdalnej opieki medycznej i ułatwią dostęp do informacji z dziedziny zdrowia i medycyny.
