Między 2005 a 2012 rokiem w Warszawie zdiagnozowano u pięciorga dzieci FNH wątroby. To rzadki guz, który często nie daje objawów. Najczęściej jest wykrywany przy badaniach obrazowych.
W niektórych przypadkach FNH wymaga operacji. Ale u większości dzieci wystarczy obserwacja.
Kluczowe wnioski
- FNH (ogniskowy rozrost guzkowy) wątroby jest drugim co do częstości występowania niezłośliwym guzem wątroby.
- Przyczyna powstawania FNH nie jest do końca poznana, ale podejrzewa się wpływ hormonów płciowych.
- FNH najczęściej nie powoduje żadnych objawów i jest wykrywany przypadkowo podczas badań obrazowych.
- W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne, natomiast u większości pacjentów wystarczy jedynie okresowa obserwacja.
- FNH występuje 6-8 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, szczególnie w wieku 20-50 lat.
Co to jest FNH (ogniskowy rozrost guzkowy) wątroby?
Definicja i charakterystyka FNH
FNH to niezłośliwy guz wątroby, drugi co do częstotliwości. Składa się z komórek wątrobowych, które rosną wokół uszkodzonego naczynia lub przewodu żółciowego. Najczęściej występuje pojedynczo i łatwo rozpoznaje się na obrazach.
Częstość występowania i grupy ryzyka
Ogniskowy rozrost guzkowy (FNH) wątroby dotyka 0,3-3% dorosłych. Jest bardziej powszechny u kobiet, szczególnie między 30. a 50. rokiem życia. Tylko 10% przypadków FNH dotyka mężczyzn.
| Cecha | Charakterystyka |
|---|---|
| Częstość występowania | 0,3-3% populacji dorosłych |
| Płeć | 6-8 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn |
| Wiek | Najczęściej między 30. a 50. rokiem życia |
| Mężczyźni | Około 10% przypadków |
Przyczyny powstawania FNH
Przyczyny FNH (ogniskowego rozrostu guzkowego) wątroby są niejasne. Ale wiele wskazuje na to, że żeńskie hormony płciowe mają tu duży wpływ. Badania pokazują, że FNH występuje znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn, nawet 8:1.
FNH zwykle pojawia się jako pojedynczy guz w prawym płacie wątroby. Jego średnica zwykle nie przekracza 5 cm. Ale czasami FNH może mieć olbrzymie rozmiary, dochodząc do 20 cm. FNH jest rzadszy u dzieci niż u dorosłych.
Pierwotnie myślano, że środki antykoncepcyjne mogą być przyczyną FNH. Ale ta teoria nie została potwierdzona. W rzeczywistości, FNH nie jest przeciwwskazaniem do ciąży.
W niektórych przypadkach FNH może być związany z niektórymi cytostatykami. Na przykład busulfan czy melfalan mogą uszkadzać śródbłonek małych naczyń wątrobowych. Wniosek jest taki, że mechanizm powstawania FNH jest niejasny. Ale wydaje się, że wpływ hormonów jest kluczowy.
Objawy FNH
Ogniskowy rozrost guzkowy wątroby (FNH) jest najczęściej bezobjawowy. Często jest wykrywany przypadkowo podczas badań obrazowych jamy brzusznej. W niektórych przypadkach można zaobserwować dolegliwości bólowe przy FNH.
Ból brzucha pojawia się sporadycznie. Najczęściej jest to wynik ucisku dużej zmiany na sąsiadujące organy.
Badania pokazują, że ogniskowy rozrost guzkowy występuje u mniej niż 1% populacji. U dzieci stanowi do 7% wszystkich zmian ogniskowych w wątrobie. Choroba 8 razy częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, najczęściej w wieku od 30 do 50 lat.
| Cecha | Opis |
|---|---|
| Częstość występowania | Mniej niż 1% populacji, u dzieci do 7% zmian ogniskowych w wątrobie |
| Grupa ryzyka | Kobiety w wieku 30-50 lat (8 razy częściej niż mężczyźni) |
| Objawy | Najczęściej bezobjawowy, rzadko dolegliwości bólowe w prawym podżebrzu |
Podsumowując, ogniskowy rozrost guzkowy wątroby jest najczęściej bezobjawowym schorzeniem. Często jest wykrywany przypadkowo podczas badań obrazowych. Jedynie w nielicznych przypadkach może powodować dolegliwości bólowe w prawym podżebrzu.
Diagnostyka FNH
Rozpoznanie ogniskowego rozrostu guzkowego (FNH) wątroby zależy od badań obrazowych. Używa się ultrasonografii (USG), tomografii komputerowej (TK) i angiografii. Po usunięciu zmiany i badaniu histologicznym potwierdzane jest rozpoznanie.
Badania obrazowe
Ultrasonografia (USG) może wykryć zmiany w FNH, ale nie zawsze jednoznacznie. Badania TK i rezonansu magnetycznego (MR) wątroby z kontrastem dają lepsze wyniki. Pozwalają one na zobaczenie cech charakterystycznych dla FNH. W wątpliwościach używa się angiografii.
Biopsja a rozpoznanie FNH
Ze względu na wysokie ryzyko krwawienia, nie zaleca się biopsji przy podejrzeniu FNH. Potwierdzenie rozpoznania możliwe jest po usunięciu zmiany i badaniu histologicznym.
| Metoda diagnostyczna | Czułość | Swoistość |
|---|---|---|
| Tradycyjna ultrasonografia (USG) | 40-90% | – |
| Ultrasonografia wzmocniona kontrastem (CEUS) | 30-40% wyższa niż USG | – |
| Tomografia komputerowa (TK) | – | około 80% |
Diagnostyka FNH opiera się na badaniach obrazowych, jak TK i MR. Dzięki nim w większości przypadków można ustalić rozpoznanie. Ostateczne potwierdzenie następuje po usunięciu zmiany i badaniu histologicznym.
Leczenie FNH
Leczenie FNH (ogniskowy rozrost guzkowy) wątroby zależy od wielu czynników. Często nie potrzeba operacji. Badania obrazowe są kluczem do monitorowania zmian.
W niektórych przypadkach jednak leczenie operacyjne FNH jest konieczne.
Wskazania do leczenia operacyjnego
Operację zaleca się w kilku sytuacjach:
- Gdy guz krwi się z nim.
- Gdy nie jest pewne, czy guz jest nowotworowy.
- Gdy guz jest większy niż 10 cm.
- Gdy guz szybko rośnie.
Alternatywne metody leczenia
Jeśli nie ma potrzeby operacji, leczenie niechirurgiczne FNH polega na obserwacji. Często zaleca się zakończenie przyjmowania środków antykoncepcyjnych. Nie jest pewne, czy hormony wpływają na rozwój FNH.
Dieta i styl życia mają duże znaczenie. Ważne jest jedzenie zbilansowanych posiłków. Unikaj dań smażonych i tłustych oraz jedz mniej przetworzonej żywności.
FNH a hormony i ciąża
Focal Nodular Hyperplasia (FNH) to benigne guzy wątroby. Mogą być związane z hormonami płciowymi. Badania pokazują, że FNH występuje 6-8 razy częściej u kobiet. Najczęściej dotyka to osób między 30. a 50. rokiem życia.
Choć nie wiemy wszystkiego o wpływie hormonów na FNH, stosowanie dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych jest bezpieczne. Ciąża nie jest przeciwwskazaniem dla kobiet z FNH. Nie wymagają one specjalnego nadzoru.
Zwiększone stężenie hormonów płciowych może powodować wzrost rozmiarów guza. W przypadku FNH przekraczającego 4-5 cm u mężczyzn lub rosnącego pomimo zaprzestania hormonów, wskazane jest leczenie chirurgiczne.
“Planowana ciąża nie jest bezpośrednim wskazaniem do leczenia chirurgicznego, jeśli FNH jest pojedynczy, stosunkowo niewielki (do 4-5 cm) i stabilny oraz diagnostycznie jasny.”
Podsumowując, hormony odgrywają pewną rolę w rozwoju FNH. Ale nie są przeciwwskazaniem do hormonalnej terapii czy ciąży. Ważne jest monitorowanie zmian i leczenie w przypadku powiększania się guza lub innych objawów.
Monitorowanie i kontrola FNH
Pacjenci z ogniskowym rozrostem guzkowym (FNH) wątroby, którzy nie poddali się operacji, powinni regularnie odwiedzać lekarza. Powinny one wykonywać badania ultrasonograficzne (USG) co najwyżej raz na rok.
Regularne monitorowanie i kontrola FNH są kluczowe, zwłaszcza dla kobiet przyjmujących hormony płciowe. Hormony mogą wpływać na rozwój ognisk w wątrobie.
- Okresowe badania kontrolne FNH pozwalają na wczesne wykrycie zmian lub powikłań.
- Systematyczne monitorowanie FNH pozwala ocenić skuteczność leczenia, jeśli już je było stosowane.
Dzięki regularnym badaniom kontrolnym FNH lekarze mogą śledzić stan zdrowia pacjenta. Mogą też wprowadzać zmiany w terapii, jeśli to konieczne.
FNH u dzieci
Ogniskowy rozrost guzkowy wątroby (FNH) to częsta zmiana w wątrobie u dzieci. Ultrasonografia u dzieci z FNH pokazuje specyficzne cechy. Warto je poznać.
Obraz ultrasonograficzny FNH u dzieci
U dzieci FNH to zwykle pojedyncza zmiana ogniskowa. Jest dobrze widoczna i ma kształt koła. Wzór unaczynienia nazywamy „kołem ze szprychami”.
Blizna centralna, charakterystyczna dla dorosłych, jest rzadko widoczna u dzieci. To dotyczy około 20-30% przypadków.
FNH występuje u dzieci częściej po chorobie nowotworowej. Wtedy zmiany są mnogie i mniejsze. Centralną bliznę wtedy trudno jest zauważyć.
| Cecha | FNH u dzieci bez choroby nowotworowej | FNH u dzieci po leczeniu onkologicznym |
|---|---|---|
| Liczba zmian | Pojedyncza | Mnogie |
| Rozmiar zmian | Duże | Małe |
| Widoczność blizny centralnej | 40-50% guzów | Około 20-30% guzów |
Znajomość cech USG FNH u dzieci ułatwia szybką diagnozę. Jest to ważne, szczególnie u dzieci po chorobie nowotworowej.
Wniosek
Ogniskowy rozrost guzkowy (FNH) to drugi co do częstości guz wątroby. Najczęściej jest wykrywany przy okazji badań obrazowych. Nie wiemy dokładnie, dlaczego FNH pojawia się, ale hormony płciowe mogą być powodem.
Zazwyczaj FNH nie daje żadnych objawów. W większości przypadków nie potrzebuje leczenia. Ale czasami konieczne jest operowanie.
Podsumowanie: kluczowe informacje o FNH to jego rzadkie występowanie. Najczęściej diagnozuje się je u kobiet. W większości przypadków nie wymaga operacji.
Monitorowanie obrazowe jest ważne, szczególnie u kobiet przyjmujących hormonalne preparaty. To pomaga uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.
Mimo że podsumowanie FNH wskazuje na łagodny charakter, nie zawsze jest to prawdą. W niektórych przypadkach FNH może być powodem do zmartwień. Dlatego ważne jest, aby pacjenci z FNH byli pod stałą obserwacją lekarza.
