Ektopia szyjki macicy (zwana inaczej rzekomą nadżerką) to łagodne przemieszczenie nabłonka gruczołowego z kanału szyjki na jej powierzchnię. Jest to stan fizjologiczny – zwykle bezobjawowy i nie zagrażający zdrowiu – często ustępujący samoistnie bez leczenia.
Najważniejsze informacje:
- Ektopia szyjki macicy to przemieszczenie nabłonka walcowatego z kanału szyjki macicy na tarczę szyjki.
- Schorzenie to jest łagodne i często spotykane u kobiet przyjmujących antykoncepcję hormonalną lub będących w ciąży.
- Ektopia szyjki macicy zwykle przebiega bezobjawowo, dlatego często jest rozpoznawana przypadkowo podczas badań lekarskich.
- Leczenie ektopii jest konieczne tylko w niektórych przypadkach, gdy występują poważniejsze dolegliwości lub istnieje ryzyko zmian przedrakowych.
- Regularne badania ginekologiczne i cytologiczne pozwalają na wczesne wykrycie i odpowiednie postępowanie w przypadku ektopii szyjki macicy.
Czy ektopia jest groźna i dlaczego się pojawia?
Ektopia nie jest stanem przedrakowym – nie zwiększa ryzyka nowotworu szyjki macicy. Dotyczy szczególnie:
-
młodych kobiet, w okresie okołomennopauzalnym i w ciąży (wzrost estrogenów),
-
użytkowniczek hormonów (tabletki antykoncepcyjne),
-
kobiet po porodzie oraz nastolatek – występuje u 17–50 % kobiet, a nawet do 80 % młodych i aktywnych seksualnie.
Jakie są objawy ektopii szyjki macicy?
Najczęściej zmiana jest bezobjawowa i wykrywana podczas rutynowego badania ginekologicznego. Gdy występują objawy, to niecharakterystyczne:
-
upławy (nawet śluzowe/zwiększone wydzielanie),
-
plamienia samoistne lub po stosunku seksualnym,
-
czasem infekcje pochwy.
Kiedy ektopia wymaga diagnostyki i leczenia?
Obejmuje to:
-
Nieprawidłową cytologię,
-
Występujące objawy (plamienia, uporczywe upławy),
-
Podejrzenie zmian zapalnych lub nowotworowych .
W diagnostyce zaleca się:
-
badanie cytologiczne,
-
kolposkopię (+ biopsja, jeśli zmiana).
-
test ciążowy i badania w kierunku infekcji, jeśli występują objawy.
Na czym polega leczenie ektopii?
1. Postępowanie zachowawcze
-
Obserwacja bez leczenia, gdy zmiana jest bezobjawowa – większość przypadków ustępuje samoczynnie.
2. Działania niefarmakologiczne
-
Odstawienie estrogenu (np. zmiana antykoncepcji) – zmniejszenie zmian u większości pacjentek.
-
Leczenie infekcji – globulki dopochwowe w stanach zapalnych.
3. Leczenie zabiegowe
Stosowane tylko, gdy objawy są dokuczliwe:
-
krioterapia (zamrażanie),
-
elektrokoagulacja (cautery),
-
ablacja laserowa (np. CO₂),
-
mikrofalowe koagulacje – mniej powszechne.
Uwaga: zabieg podczas ciąży jest możliwy, jednak zwykle odracza się go do okresu po porodzie .
Ektopia a inne zmiany szyjki – różnicowanie
-
Ektopia często mylona jest z nadżerką prawdziwą – tą powodowaną urazem/zapaleniem i wymagającą leczenia.
-
Konieczne jest różnicowanie ze zmianami przedrakowymi (CIN, rak szyjki) – cytologia i kolposkopia są kluczowe.
Podsumowanie
Ektopia szyjki macicy to łagodna, najczęściej fizjologiczna zmiana nabłonkowa – najczęściej bezobjawowa i nieszkodliwa. Wymaga obserwacji, diagnostyki i ewentualnego leczenia tylko w przypadku objawów lub nieprawidłowych wyników badań. Większość przypadków ustępuje samoistnie wraz z wahaniami hormonalnymi lub po zakończeniu przyjmowania estrogenów.
FAQ
Co to jest ektopia („nadżerka”) szyjki macicy?
Ektopia to sytuacja, gdy nabłonek walcowaty z kanału szyjki macicy przemieszcza się na jej tarczę. Tam powinien być nabłonek płaski. Często mylą ją z “nadżerką”, ale to nie jest tożsamość.
Jak wygląda ektopia szyjki macicy?
Ektopia wygląda jak czerwony, przekrwiony obszar dookoła ujścia szyjki macicy. Można ją zobaczyć podczas badania ginekologicznego.
Jak często występuje ektopia („nadżerka”) szyjki macicy?
Ektopia szyjki macicy jest bardzo powszechna. Dotyczy około 25-30% kobiet, które odwiedzają lekarza ginekologa.
Jakie mogą być dolegliwości związane z ektopią?
Ektopia szyjki macicy często nie daje objawów. Ale niektóre kobiety mogą mieć zwiększoną wydzielinę, plamienia między miesiączkami lub infekcje.
Jak rozpoznaje się ektopię („nadżerkę”) szyjki macicy?
Rozpoznawanie ektopii zaczyna się od badania ginekologicznego. Potwierdzenie wymaga badania cytologicznego i kolposkopii.
Kiedy należy leczyć ektopię („nadżerkę”) szyjki macicy?
Leczenie jest potrzebne przy objawach jak krwawienia czy infekcje. Również przy nieprawidłowej cytologii.
Jakie są metody leczenia ektopii („nadżerki”) szyjki macicy?
Metody leczenia to elektrokoagulacja, elektrokonizacja, krioterapia i fotokoagulacja. Wybór zależy od wielu czynników.
Jak przebiega ektopia („nadżerka”) szyjki macicy w ciąży?
Ektopia często występuje u ciężarnych. Może powodować krwawienia. W większości przypadków ustępuje po porodzie.
Bibliografia
-
Aggarwal, P., & Ben Amor, A. (2023). Cervical ectropion. In StatPearls. StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560709/
-
Machado Junior, L. C., Whitaker Dalmaso, A. S., & Carvalho, H. B. (2008). Evidence for benefits from treating cervical ectopy: a literature review. São Paulo Medical Journal, 126(5), 286–292. https://www.scielo.br/j/spmj/a/mzK4ZzYCvngnmNd344mBPyK/
-
StatPearls Publishing. (2023). Cervical ectropion. In StatPearls. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560709/
-
Healthline. (n.d.). Cervical ectropion: Symptoms, causes & treatment. Retrieved from https://www.healthline.com/health/womens-health/cervical-ectropion
